Çeviri Rehberi

[BuDu 0]

 

Herkese merhaba!

 

Daha önce "Düzgün çeviri yapmanın püf noktaları" adlı bir konu açmıştım. Bu yazıda daha detaylı bir "Çeviri rehberi" hazırlamaya çalıştım. Umarım memnun kalırsınız. Tüm çevirmen ve çevirmen adaylarına yararlı olacağına inanıyor,yazıma ilk olarak çevirilerde sıkça yapılan hatalardan başlamak istiyorum.

 

Çevirilerde sıkça yapılan hatalar

 

Çevirilerde yapılan hataları genel olarak iki grupta topladım.

 

1) Anlatım bozuklukları

 

Genelde yapılan hatalar İngilizce bilgisinden ziyade Türkçe cümle kurma alışkanlığının kazanılmamış olmasından kaynaklanıyor. Bu hataları en aza indirmenin iki yolu vardır.

 

1) Uzun vadede: Haftada en az 1 kitap okumak

2) Kısa vadede: Yapılan çeviriye göz atıp "ben daha önce bu tip bir cümle kurdum mu ya da kurar mıyım?" sorusunun cevabını aramak.

 

2. sorunun cevabı hayırsa anlamda büyük bir değişiklik yapmadan daha "hayatın içinden" bir cümle kurmalıyız. Bu hususta dikkat etmemiz gereken önemli noktalar şunlardır:

 

-Anlamı düzgün Türkçe ile aktarmamıza mani olan kelimeleri her zaman kullanmak zorunda değiliz.

-Çeviriye yorum katmanın ölçüsü,anlamın etkisini arttırmamak ve azaltmamaktır.

-You know,well,umm gibi kelimeler "eee,ııı,şey" gibi duraksama ünlemleridir. Her zaman çevrilmesine gerek yoktur.

-İngilizce altyazıda görülen her "and" "ve" anlamına gelmez. Zaman zaman "ama,sonra" gibi anlamı da vardır.

-Genelde en sık yapılan hatalardan biri de "Tabii ki / Ya da" kullanımıdır. Bu iki kelime sündürüldükçe sündürülür. Yazılışlarında sıkıntı yaşıyorsanız bunların yerine "Elbette / veya" kullanabilirsiniz.

 

2) Anlam hataları

 

Bu bölümde sıkça hata yapılan kelimelere değineceğim.

 

-Caucasian: Her zaman "Kafkasya'lı" anlamı taşımaz. Genelde ten rengi üzerine bir vurgu yapmak için bu kelime kullanılır. Örneğin: "Suçlu beyaz bir erkekti."

-Just: Neredeyse yüzlerce anlama gelebilecek bir kelimedir. Animelerde kullanılan "Just" genelde "Sadece,henüz,şimdi" gibi anlamlar taşır.

-Kick ass: Akla ilk olarak "kıç tekmelemek" gibi bir anlam geldiğinden genelde bu tip çeviriler yapılmaktadır. Fakat "gününü göstermek" anlamına gelir.

-Clear!: Polisiye,Dedektiflik animelerinde sıklıkla kullanılır. "Güvenli!" anlamına gelir.

-I gotta go: "Gitmeliyimden" ziyade söyleyen kişinin o an yaptığı işe son vermesi gerektiğini belirtmek için kullanılan bir ifadedir. Örneğin bir kişi telefon görüşmesini sonlandırıyorsa bu "kapatmalıyım" anlamına gelir.

-Roger: Genelde özel isim sanılıp olduğu gibi bırakılmaktadır. "Anlaşıldı,tamam" anlamına gelir.

-Ask: Sadece sormak anlamına gelmez. Talep etmek,istemek anlamına da gelir.

-Again and again: Genelde "Tekrar tekrar" olarak çevriliyor. "Mütemadiyen" bu ifadenin tam karşılığı olacaktır.

-Help yourself: İkramda bulunurken "buyur" anlamına gelir.

-Here we go!: "Buraya gidiyoruz'dan" ziyade "Haydi bakalım!" anlamına gelir.

-College: Animelerde genellikle "üniversite" olarak kullanılır.

-Later,Tomorrow: Vedalaşırken kullanılan bu ifade "Sonra,Yarın" değil,"Görüşürüz,Yarın görüşürüz" şeklinde çevrilmelidir.

-Punk: Dilimize punkçı olarak geçen bu ifadenin "serseri" olarak çevrilmesi daha doğrudur.

-Apartment: Animelerde "apartman" olarak değil de "daire" olarak kullanılmaktadır.

-But: Hemen hemen çoğu kez "ama" diye çevriliyor fakat tek anlamı bu değil. "...hariç","...den başka" gibisinden karşılığı da vardır.

-Funny: Her gördüğümüz funny komik değildir,(tuhaf,acayip,garip) gibi anlamları da vardır.

 

Genel öneriler:

 

-Çevirmen adayıysanız,kendinize ne kadar güvenirseniz güvenin,takipçi sayısı fazla olmayacak bir animenin çevirisiyle başlayın. Yaptığınız çeviriyi burnunuzdan getirecek garip insanlarla karşılaşabilirsiniz. Karşılıksız,gönüllü olarak yaptığınız bu işten soğumak yerine zorluklara göğüs gerin.

-Çeviri yapacağınız animeyi mutlaka önce ingilizce altyazıyla izleyin. Online izleme sitelerine ekleyeceğiz diye kimseyle sidik yarışı yapmayın. Elbette hatasız kul olmaz fakat yaptığınız işi tek seferde,düzgün yapmaya çalışın.

-Çeviriyi metin üzerinden değil,Aegisub ile çevirin.

-Tereddüt ettiğiniz,tam emin olamadığınız diyalogları atlayın. Emin olduğunuz diyalogları çevirin. Geriye kalan çevrilmemiş cümleleri ikinci bir tur yaparak elden geçirin. Çevirinin sonunda Türkçe'ye çeviremediğiniz cümleleri diğer çevirmenlere sorun ve istişare yapın. Kendinizi yeterli görmeye başladığınız anda ilerlemez,bilakis geriye gidersiniz.

-Çeviriyi tamamladıktan sonra animeyi bir kez daha bu altyazı ile izleyin. Hata yapmışsanız gözünüze çarpacaktır. Bunları not etmek yerine anında düzeltmenizi öneririm.

-Çeviri yaparken sıkıldıysanız devam etmek için kendinizi zorlamayın. Daha sonra tekrar kaldığınız yerden devam edersiniz.

 

Çevirirken dikkat edilecek bazı hususlar

 

-Çevirdiğiniz cümlenin anlamını doğru vermelisiniz. Yani her cümleye ciddi bir şekilde odaklanmalısınız.

-Tureng,Sesli sözlük gibi çevrimiçi sözlüklerin çeviri yaparken açık olmasında fayda var. Takıldığınızda ya da emin olmak istediğinizde çekinmeden kullanmalısınız. Forumlarda "sözlük mü kullanıyorsun? diye dalga geçen amipler olabilir. Bunlara pek aldırış etmeyin. Kendi işinize bakın.

-Çeviride kaynak dildeki (İngilizce,Japonca) kelime sayısı ile Türkçe kelime sayısı birbirini tutmak zorunda değildir. Önemli olan,kaynak dilde kurulu olan cümlenin Türkçe karşılığıdır.

 

Çevirmen notlarının kullanımı

 

ÇN olarak da bildiğimiz bu terim çoğunlukla gereksiz olarak kullanılmaktadır. Önce çevirmen notu nedir ondan bahsedeyim.

 

Çevirmen notu: Kaynak dilin (İngilizce,Japonca) okurları tarafından çoğunlukla bilinen,fakat çevrilen dilin (Türkçe) okurları tarafından bilinme ihtimali düşük olan terimleri,kelimeleri,konuları,olayları açıklamak için çevirmenin kendi insiyatifiyle koyduğu notlardır.

 

Yani özetlemem gerekirse her 5 dk'da bir maymunluk olsun diye çevirmen notu verilmez. Espriler yerinde yapılmalıdır ve bu,çevirmen notundan ziyade "çevirmenin yorumudur." Genellikle online izleme sitelerindeki 0-3 yaş grubundaki arkadaşların hoşuna gitse de çevirmen yorumlarını fazla abartıp animeyi çöplüğe döndürmemenizi tavsiye ederim. Kısaca ÇN'leri yerinde kullanmanız en doğrusudur.

 

Teknik yapı hataları

 

Satır uzunluğu,ekranda kalma süreleri,kötü bölünmüş satırlar teknik yapı hatası olarak adlandırılmaktadır. Çevirilerinizi Divxplanet gibi bir altyazı sitesine ekliyorsanız zaman zaman bu hatayla karşılaşabilirsiniz.

 

Ayrıca bir altyazıda 45 karakteri geçen satır sayısının fazlalığı durumunda bu seçenek işaretlenir. Bu duruma dikkat etmenizde fayda var.

 

Peki ya cümleleri nasıl doğru bir şekilde ayırabiliriz? Bir örnekle açıklamaya çalışayım.

 

I am...

...going...

...to school.

şeklindeki bir cümleyi;

 

Ben...

...gidiyorum...

...okula.

şeklinde çevirmemelisiniz. Doğrusu:

 

Ben...

...okula...

...gidiyorum.

şeklinde olmalıdır. Cümleleri bu şekilde ayırmalısınız. Çünkü İngilizce'nin cümle yapısı ile Türkçe'nin cümle yapısı birbirinden farklıdır.

 

Açılış/Kapanış şarkıları hakkında

 

Animelerin tamamına yakınında açılış ve kapanış olmak üzere iki şarkı bulunur. İşin karaoke boyutuna girmeden birkaç tavsiyede bulunacağım.

 

-OP ve ED genellikle anlamsız söz dizileridir. Asıl amacınız verilmek istenen mesajı edebi bir dille aktarmak olmalıdır.

-Sadece kaynak dildeki kelimelerin Türkçe karşılığını yazmak yerine deyimler ve tabirlerden yararlanmanızda fayda var.

-Çeviriyi orjinal dildeki söylenişe (Japonca) uyabilecek uzunlukta tutarak kafiyelendirmeye özen gösterin.

 

Çeviri teknikleri

 

Bu kısımda kendi çeviri tekniğimden bahsedeceğim. Çünkü herkesin farklı bir tarzı vardır. Elbette bu tekniğin doğru olduğunu iddia etmiyorum. Sadece uygulamak isteyebilecek arkadaşlara yol gösterebileceğini düşündüğümden kısaca bahsedeceğim.

 

1) Öncelikle çevireceğim anime hakkında bilgi edinirim ve bölümü baştan sona izlerim. Hikayeyi,karakterleri ve olayları anlamaya çalışırım. Manga çeviriyorsam da tüm sayıyı okuyarak işe başlarım.

2) Çevirmenliğe ilk başladığımda Subtitle Workshop kullanıyordum. 4 yıl önce hardsub pek yaygın olmadığı için srt altyazıları tercih ediyorduk. Ass altyazıların yaygınlaşmasıyla Aegisub'a geçiş yaptım. Sizin de Aegisub'ı kullanmanızı tavsiye ederim.

3) Sözlük olarak Tureng'i kullanırım. Animelerde argolar yaygınlaştığından Urban Dictionary'den de yararlanırım.

4) Çevirisini yaptığım cümleyi sesli olarak okurum. Ben böyle bir cümle kurar mıyım diye düşünürüm.

5) Çabuk sıkılan ve çabuk yorulan biriyim. Hataları en aza indirmek için çeviriyi iki-üç oturumda yaparım. Fakat animeden kopmamak için bu arayı fazla tutmam.

6) Çeviriyi tamamladıktan sonra animeyi bir kez daha izlerim. 24 dk'lık bir anime için genelde 30-40 dk'lık bir izleme yaparım. Bu esnada hataları gideririm.

7) Hataları en aza indirirken teknik yapı hatalarına da dikkat ederim.

[mrt180 0]

konu sabitlenmiştir  :D

[heavenshue 0]

Çok teşekkür ederim gerçekten çok yardımın dokunacak :)

[chibidii 0]

Elinize sağlık,benim gibi yeni başlayacak olanlar için harika bir yol gösterici olmuş. :)

[shiroyasha91 0]

Ayrıca bol bol kitap okuyun size yardımı dokunacaktır.Türkçe'yi daha güzel kullanırsınız.Çevirilerdeişinize yarar.Saygılarımla